Wilno to z pewnością jedno z najsilniej przyciągających Polaków zagranicznych miast. Jego urok, bliskość do granic naszego kraju, a także powiązania historyczne sprawiają, że jest chętnie obieranym kierunkiem wypadowym. Z Wilnem zapoznajemy się już w szkole podstawowej, zaś postacie z nim związane jak Mickiewicz, Słowacki, Miłosz czy Skarga umacniają w naszych głowach pozycję i świadomość dotyczącą litewskiej stolicy. Niezaprzeczalnie Wilno jest niezwykle uroczym miastem. Latem czaruje lekką, błogą atmosferą, natomiast zimą pochłania bez litości niezwykłością długich nocy, mrozem i śniegiem, pod którym wygląda niebywale ślicznie. Zima to także świetny czas, by odwiedzić Jarmark Bożonarodzeniowy w Wilnie i poczuć świąteczną atmosferę. Poznajcie największe atrakcje Wilna. Oto swoisty przewodnik po Wilnie, który pozwoli Wam poznać najciekawsze miejsca, które warto zobaczyć w mieście podczas jednodniowej wycieczki, weekendu w Wilnie na własną rękę, ale także dłuższego pobytu.

Gdzie leży Wilno?

To pytanie mogłoby wydawać się z pozoru zbędne, choć niekoniecznie tak jest. Okazuje się, że mnóstwo ludzi nie ma pojęcia, gdzie leży ta europejska stolica, choć w rzeczywistości jest drugą po Berlinie stolicą położoną najbliżej granicy naszego kraju. Niewielka świadomość dotycząca lokalizacji Wilna zaowocowała powstaniem kampanii „Go Vilnius – Amazing, whenever you think it is„. Co ciekawe, powstała specjalna strona, na której można spróbować odgadnąć, gdzie leży Wilno na mapie Europy. Natomiast film z kampanii promocyjnej miasta nagrodzono w 2021 roku podczas festiwalu CIFFT w kategorii „najlepszy klip turystyczny promujący miasto”. Wilno geograficznie leży na Grzędzie Białoruskiej, nad rzekami Wilią i Wilejką. Liczne wzgórza sprawiają, że miasto ma wyjątkowy charakter, a co za tym idzie stosunkowo gęstą sieć szlaków turystycznych o częściowo górskim charakterze, jak również liczne punkty widokowe.

Wilno – stolica Litwy

Niełatwo przedstawić największe atrakcje Wilna bez pewności, iż dosłownie każdy wie, gdzie ono leży. Wilno jest stolicą Litwy. To największe miasto w kraju, położone około 130 km od północno-wschodniej granicy Polski, jest też największym pod względem powierzchni miastem republik bałtyckich. Historycznie leży w regionie etnograficznym nazywanym Dzukia, graniczącym między innymi z Suwalszczyzną oraz Podlasiem.

Zarys historii Wilna

Pierwsza wzmianka o Wilnie pochodzi z pierwszych dekad XIV wieku. Pierwsze pojawienie się Wilna na spisanych kartach historii dotyczyło listu księcia Giedymina – historycznego założyciela miasta, do miast niemieckich w celu zaproszenia do osiedlania się przybyszów w nowopowstałym Wilnie. Książę Giedymin pełni kluczową rolę nie tylko w historii Wilna i Litwy, ale również pośrednio Polski. Był założycielem litewskiej dynastii Giedyminowiczów oraz dziadem Władysława Jagiełły – Najwyższego Księcia Litewskiego i Króla Polski, który zapoczątkował u nas panowanie dynastii Jagiellonów.

Legenda o powstaniu Wilna

Z powstaniem miasta związana jest oczywiście legenda, która wiąże postacie księcia Giedymina, kapłana Lizdejko oraz żelaznego wilka. Pewnej nocy książę Giedymin wyśnił wilka w zbroi, wyjącego donośnie na jednym ze wzgórz. Książę zakłopotany wręcz swoim snem postanowił dowiedzieć się o jego znaczeniu u pogańskiego kapłana. Lizdejko wytłumaczył mu, iż wzgórze jest lokalizacją, w której zbuduje zamek inicjując powstanie miasta. Żelazna zbroja oznaczała, że miasto to będzie obwarowane, zaś donośne wycie wilka, iż miasto będzie znane na cały świat. Tak powstało Wilno – jedna ze stolic świata. Dziś wymieniając atrakcje Wilna nie sposób nie wymienić Wzgórza Giedymina wśród tych największych. Natomiast wilk w żelaznej zbroi (obok świętego Krzysztofa) jest jednym z symboli miasta, które czasem porównywane jest do Rzymu ze względu na usytuowanie na wzgórzach oraz wilczą legendę.

Wilno na przestrzeni wieków

W latach 1323-1795 Wilno było stolicą Wielkiego Księstwa Litewskiego, w tym w latach 1569-1795 Wielkiego Księstwa Litewskiego w ramach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, jednak formalnie po zawarciu Unii Lubelskiej nie otrzymało statusu stolicy. Był to jednocześnie okres, w którym Królestwo Polskie w unii z Wielkim Księstwem Litewskim tworzyło jeden z największych organizmów państwowych Europy. Szczytowy zasięg osiągnęło w 1637 roku zajmując około 990 tysięcy kilometrów kwadratowych.

Po okresie zaborów, w 1918 roku zostało stolicą Królestwa Litwy, kolejno Republiki Litewskiej i Litewsko-Białoruskiej SSR. W latach 1919-1920 miasto znajdowało się w polskim Zarządzie Ziem Wschodnich, po czym znów zostało stolicą Republiki Litewskiej, aby następnie stać się elementem sporów między Litwą i Polską. Wedle konstytucji Wilno pozostawało stolicą Litwy natomiast w latach 1920-1922 wchodziło w skład zależnej od Polski Litwy Środkowej, a do 1939 roku II Rzeczpospolitej. Po okresie wojny i sowieckiej okupacji w 1990 roku stało się na powrót stolicą Litwy.

Symbolem walki o niepodległość Litwy jest między innymi Bałtycki Łańcuch. Wydarzenie znane również jako „cud” upamiętniono tablicą przed wileńską katedrą. Żywy łańcuch długi na około 600 kilometrów powstał poprzez uścisk dłoni mieszkańców bałtyckich republik – Litwy, Łotwy oraz Estonii. Swój początek miał na Wzgórzu Giedymina. Według szacunków w proteście przeciwko ZSRR mógł uczestniczyć co 4 mieszkaniec krajów bałtyckich. Wydarzenie to wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO „Pamięć Świata”.

Dziś Wilno nazywane jest jednym z najlepszych na świecie miast do emigracji oraz Europejską Stolicą Innowacji. Komfort życia i zadowolenie mieszkańców stoją tu na bardzo wysokim poziomie. Miasto prężnie rozwija się w duchu pamięci i szacunku do dziedzictwa i przeszłości. Wzrost atrakcyjności wiąże się również z dużym zapleczem kulturalnym oraz artystycznym. Region Station Disctrict czy Użupis (Zarzecze) przyciągają nowych mieszkańców oraz turystów chcących poznać wyjątkowy artyzm Wilna. Wspomniane części miasta to ciekawe miejsca Wilna, którym poświęcę osobny wpis.

Jak dojechać do Wilna?

Dojazd do Wilna jest bardzo komfortowy. W końcu to jedna z najbliżej położonych stolic od granicy z Polską. Do Wilna dolecimy samolotem, dojedziemy autobusem, pociągiem oraz samochodem.

Trasa do Wilna samochodem

Do Wilna łatwo dojechać drogą lądową. Stare Miasto w Wilnie znajduje się zaledwie 164 km od przejścia granicznego w Sejnach. Bliskość do Polski sprawia, że Wilno jest popularnym celem wyjazdów jednodniowych i na weekend. Z Warszawy do Wilna trasa zajmuje około 6 godzin, z Krakowa około 9 godzin, natomiast z Wrocławia około 9,5 godziny.

Pociągiem do Wilna

Obecnie podróż pociągiem do Wilna z Polski jest nieco skomplikowana. W związku z obecną sytuacją globalną zawieszono połączenie Polregio na trasie Białystok-Kowno. Z Kowna w łatwy sposób można było dojechać do Wilna autobusami oraz wysokiej klasy pociągami. Połączenie to ma pozostać zawieszone do końca 2021 roku. Ceny biletów z Białegostoku do Kowna wynosiły 11€. Warto jednak skupić się na autobusach, gdyż kilka firm oferuje połączenia polskich miast z Wilnem, na przykład Flixbus. Ważną informacją jest ta, iż w 2027 planowane jest otwarcie linii kolejkowej Rail Baltica. Ma ona połączyć Warszawę, Kowno (z odgałęzieniem na Wilno), Rygę, Tallinn i Helsinki (podwodnym tunelem).

Samolotem z Warszawy do Wilna

Zdecydowanie najwygodniejszym sposobem na dotarcie do Wilna jest lot samolotem. Połączenia lotnicze z Polski oferują Polskie Linie Lotnicze LOT. Niestety do stolicy Litwy można dolecieć wyłącznie ze stolicy Polski. Bezpośrednie połączenia lotnicze Warszawa – Wilno oferowane są 3 razy dziennie. Lot trwa w rzeczywistości nieco poniżej godziny, zaś według planu 1 godzinę i 5 minut. Lotnisko w Wilnie zlokalizowane jest jedynie 4,5 kilometra od Starego Miasta. Do centrum w prosty sposób można dostać się pociągiem, autobusem i innymi środkami komunikacji.

W maju 2024 roku linia lotnicza AirBaltic uruchomiła bezpośrednie połączenia lotnicze z Krakowa do Wilna. Kursy operowane są od kwietnia do października.

Największe atrakcje Wilna – przewodnik po mieście

Spośród miejsc, które warto zobaczyć w Wilnie wyróżniłem zarówno te ważne obiekty, jak i te najbardziej fotogeniczne. Moja ostatnia wycieczka do Wilna miała miejsce zimą w okresie świątecznym, kiedy noce są zdecydowanie dłuższe niż w lato. Dzięki temu poznałem bardzo klimatyczną, chłodną odsłonę miasta. Wilno to świetna propozycja na wyjazd fotograficzny, gdyż jest ono naprawdę wdzięczne w kadrach. Stosunkowo duża liczba punktów widokowych, a także ciekawej architektury, w tym przedstawicieli baroku wileńskiego, sprawia, iż miasto po prostu zachwyca swoim pięknem. Stare Miasto w Wilnie zostało wpisane w 1994 roku na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Wzgórze Giedymina i Baszta Giedymina (Górny Zamek) – największe atrakcje Wilna

Wzgórze Giedymina, które góruje nad Starym Miastem Wilna jest ikoną nie tylko stolicy, ale również całego kraju. Charakterystyczny, dość surowy kształt baszty stał się symbolem Litwy. Samo wzgórze mierzy od podstawy 48 metrów wysokości i oferuje panoramy na każdą część Wilna. To więc nie tylko ważne historycznie miejsce, ale i świetna lokalizacja na powitanie z Wilnem rozpoczynający zwiedzanie. To tutaj według legendy miał zawyć wilk w zbroi i to tutaj założono historyczny gród.

Początkowo na szczycie znajdowała się drewniana warownia, którą po pożarze w 1419 roku odbudowano w formie murowanej. Gotycki zamek posiadał trzy baszty, z których do dnia dzisiejszego zachowała się jedna. Po reszcie warowni pozostały ruiny, które można oglądać na szczycie wzgórza.

Szerokie panoramy rozpościerające się ze Wzgórza Giedymina obejmują między innymi Stare Miasto, a także nowoczesną, biurową część Wilna – Śnipiszki. Wzgórze Giedymina i znajdujące się na nim obiekty to największe atrakcje Wilna, które zdecydowanie warto zobaczyć podczas wycieczki. To także świetne miejsce dla fotografów.

Na szczyt można wejść pieszo dość stromymi schodami od ulicy Trispalves lub wjechać funicolarem ze stacji w Starym Arsenale (Muzeum Narodowe Litwy). Koszt wjazdu w jedną stronę to 1€, w dwie strony 2€. Bilet normalny upoważniający do wejścia na Basztę Giedymina kosztuje 5€, ulgowy 2€. Wzgórze Giedymina otwarte jest dla zwiedzających we wszystkie dni tygodnia od 10 rano do 20 w niskim sezonie. Zaś w miesiącach letnich otwarte pozostaje od 10 do 21.

Katedra w Wilnie

Budynek Katedry Wileńskiej

Bazylika Archikatedralna świętych Stanisława Biskupa i Władysława to z dużym prawdopodobieństwem pierwszy obiekt, który zwiedzicie będąc w Wilnie. Duży plac, na którym stoi masywna klasycystyczna bryła katedry oraz dzwonnica robią wielkie wrażenie. Przed chrystianizacją Litwy znajdowała się tutaj świątynia Perkuna, której ołtarz ofiarny znajduje się w podziemiach katedry. Warto tu zaznaczyć, iż Litwa była ostatnim europejskim krajem, który przyjął chrześcijaństwo. Miało to miejsce w 1387 roku, zaś chrystianizacja całego społeczeństwa była naprawdę długotrwałym procesem.

Powstanie pierwszej świątyni chrześcijańskiej w tym miejscu to właściwie zagadka dla archeologów i historyków. W 1387 roku po chrzcie Jagiełły erygowano w Wilnie biskupstwo i prawdopodobnie rozpoczęto budowę gotyckiej świątyni. W kolejnych wiekach katedra była kilkukrotnie niszczona przez pożary i odbudowywana w różnych stylach – renesansowym i barokowym. Po zawaleniu się części katedry w XVIII wieku odbudowano ją w stylu klasycystycznym, wtedy uzyskała obecny wygląd.

Najważniejszą częścią Katedry Wileńskiej jest Kaplica Świętego Kazimierza – patrona Litwy. Zbudowana w 1636 roku mieści grób świętego, natomiast w krypcie kaplicy znajduje się grób Aleksandra Jagiellończyka oraz serce Władysława IV Wazy. Sama kaplica była wzorowana na Kaplicy Zygmuntowskiej na krakowskim Wawelu. Przed zniszczeniem Zamku Dolnego kaplica posiadała połączenie z siedzibą władców w postaci korytarzu/mostu, który wychodził na balkon wewnątrz kaplicy.

Dzwonnica na Placu Katedralnym

Dzwonnica stoi na miejscu dawnej wieży Zamku Dolnego zawierając jej dolne kondygnacje. Obecny wygląd uzyskała w XIX wieku. Od podstawy do czubka krzyża mierzy ona 57 metrów. Jest dziś jedną z największych atrakcji Wilna dostępną dla zwiedzających.

Zamek Wielkich Książąt Litewskich – Zamek Dolny

Zamek Wielkich Książąt Litewskich, zwany również Zamkiem Dolnym był centrum politycznym, kulturalnym i administracyjnym Litwy już od XIV wieku. Między IV i VIII wiekiem istniała tutaj osada, której pozostałości odnaleziono podczas odbudowy, gdyż na początku XIX wieku zamek został zniszczony przez Rosjan. Początkowo drewniany kompleks uzyskał charakter gotycki, a następnie renesansowy, zbliżony nieco do krakowskiego dziedzińca na Wawelu.

W 2000 roku władze Litwy zadecydowały o jego odbudowie na podstawie zdjęć, rysunków i szkiców. Odbudowa zakończyła się w 2013 roku, kiedy Zamek Dolny na powrót uzyskał w pewnym stopniu miano wileńskiego centrum kulturalnego. W murach zamku mieszczą się dziś sale Muzeum Narodowego, a także sala widowiskowa. Normalny bilet wstępu do wnętrza kosztuje 7€, natomiast ulgowy 3,5€.

Uniwersytet Wileński

Jeden z najstarszych uniwersytetów w Europie Wschodniej i Północnej niezmiennie zachwyca architekturą i labiryntami wewnętrznych uliczek. Ale nie tylko tym. Założony w 1579 roku przez króla Stefana Batorego składa się z 12 wydziałów. Budynki kompleksu uczelni pochodzą z różnych epok, w czasie których był on rozbudowywany. Stąd dziś można podziwiać tu zarówno przykłady architektury renesansowej, barokowej, jak i klasycystycznej, a nawet gotyku.

Plac Wielki z Kościołem świętych Janów i dzwonnicą

Najbardziej charakterystyczną częścią Uniwersytetu Wileńskiego i zarazem jedną z największych atrakcji Wilna, które warto zobaczyć jest Plac Wielki (Piotra Skargi). Znajdują się na nim tablice poświęcone wybitnym wychowankom i pracownikom uczelni. Na placu mieści się także Kościół świętych Janów. Pierwsza świątynia chrześcijańska na jej miejscu powstała w XV wieku, po licznych przebudowach swój obecny wygląd uzyskała w 1829 roku, zaś ikoniczną elewację zaprojektował w XVIII wieku najwybitniejszy architekt baroku wileńskiego – Jan Krzysztof Glaubitz. Przylegająca do kościoła dzwonnica jest najwyższą wieżą Starego Miasta, a zarazem jego najwyższą budowlą. Zbudowana w 1610 roku dostępna jest dla zwiedzających w miesiącach letnich. Oferuje piękne panoramy Wilna, a bilet wstępu kosztuje 5€. W 68-metrowej wieży znajduje się także wahadło Foucaulta obrazujące ruch wahadłowy ziemi.

Wśród osób związanych z Uniwersytetem Wileńskim znajduje się wiele znamienitych postaci, takich jak Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, czy Czesław Miłosz – jedyny absolwent uczelni uhonorowany nagrodą Nobla.

Dziedziniec Obserwatorium

Ciekawym faktem jest liczba dziedzińców wewnątrz kompleksu Uniwersytety Wileńskiego, która sięga 13. Połączone są ze sobą siecią „uliczek”. Jednym z placów jest plac Observatorijos kiemas, który znajduje się obok budynku dawnego Obserwatorium Astronomicznego, co ciekawe jednego z najstarszych w Europie. Zostało założone w połowie XVIII wieku, a na jego murach znajduje się dewiza Uniwersytetu Wileńskiego – hinc itur ad astra – stąd idzie się do gwiazd.

Freski i Biblioteka Uniwersytecka

Będąc na Uniwersytecie Wileńskim można podziwiać też jego wnętrze, które posiada piękne malowidła. Jedne z nich znajdują się na Wydziale Lituanistyki. Freski autorstwa Petrasa Repsysa przedstawiają cztery pory roku. Inne malowidła znajdziemy również na przykład w Bibliotece Uniwersytetu Wileńskiego, która została założona w 1570 roku i zawiera mnóstwo cennych zbiorów literackich oraz kartograficznych. Od ulicy Uniwersyteckiej do budynku Biblioteki prowadzą zabytkowe zdobione drzwi, które otwierane są wyłącznie na specjalne okazje. Cały kompleks Uniwersytetu Wileńskiego wraz z jego placami to zdecydowanie główne atrakcje Wilna.

Zespół kościołów św. Anny oraz św. Franciszka i św. Bernarda – Gotycki Zaułek – odwieczne atrakcje Wilna

Nazywany czasem wileńską Sagrada Familia Kościół świętej Anny to czołowy przykład gotyckiej architektury stolicy. Kościoły wchodzą w skład kompleksu świątynno-klasztornego Bernardynów, a ich budowa datowana jest na XV wiek. Gotycki kościół świętej Anny miał zachwycić Napoleona Bonaparte podczas wyprawy na Moskwę do tego stopnia, że chciał on przenieść świątynię do Paryża. Misternie zdobiona fasada kościoła świętej Anny zupełnie zachwyca, idealnie współgrając z pozostałymi budowlami kompleksu.

Wnętrze kościoła świętego Franciszka i świętego Bernardyna jest równie piękne. Widoczne wyraźnie sklepienia żebrowe i drewniane wyposażenie świątyni robi duże wrażenie. Część klasztorną zajmuje Wileńska Akademia Sztuk Pięknych. Przed kompleksem postawiono pomnik Adama Mickiewicza, wokół którego znajduje się 6 płyt ze scenami z „Dziadów„.

Góra Trzech Krzyży (Góra Trzykrzyska) – jeden z najpiękniejszych punktów widokowych w Wilnie

Góra Trzykrzyska jest jednym z najlepszych punktów widokowych na Stare Miasto w Wilnie. Szerokie panoramy rozpościerające się z tego 112-metrowego wzgórza potrafią oczarować. Wzgórze to dawniej zwane Łysą Górą miało być miejscem męczeńskiej śmierci siedmiu franciszkanów podczas prób chrystianizacji Litwy, jednak legenda ta nie znajduje swojego mocnego poparcia w historii. Dziś to jedno z najpopularniejszych rekreacyjnych i widokowych spotów w mieście, a także jedna z jedno największych atrakcji, którą koniecznie warto zobaczyć w Wilnie.

Na Górze Trzech Krzyży od wieków stały krzyże upamiętniające ów legendarne męczeństwo zakonników. Przez wieki były to krzyże drewniane, do 1916 roku, kiedy postawiono murowany pomnik. W 1950 roku krzyże zostały wysadzone przez Rosjan, którzy zabronili ich odbudowy. Obecne pochodzą z 1989 roku i są jednocześnie pomnikiem poświęconym ofiarom stalinizmu na Litwie.

Okolica, w której obręb wchodzi Wzgórze Trzech Krzyży, czyli Park Górny (Kalnų Parkas) to genialne miejsce do uprawiania aktywności, w tym trekkingów. Sieć szlaków i świetna infrastruktura sprawiają, iż jest to świetna propozycja na nieco górskie spacery po części Grzędy Białoruskiej. W obręb Parku Górnego wchodzą też inne wzgórza, jak Wzgórze Grobu Giedymina, Góra Bekieszowa czy Altana.

Ostra Brama i mury miejskie Wilna

Ostra Brama to jedna z atrakcji Wilna, która przychodzi na myśl jako pierwsza. Jedno z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w Europie i główny cel pielgrzymek na Litwie to zdecydowanie coś, co warto zobaczyć w Wilnie niezależnie od wyznania. W pewnym sensie to ona nadała charakter części wileńskiej Starówki, w obrębie której się znajduje. Właściwie do której wprowadza. To jedyna oryginalna brama miejska zachowana do dzisiejszych czasów. Powstała na początku XVI wieku i jako jedna z dziesięciu bram wjazdowych do miasta nie wyróżniała się niczym szczególnym. Jak każda brama posiadała wewnątrz święty obraz, jak każda wprowadzała gości w obręb miejskich murów Wilna i jak każda baszta strzegła i broniła miasta.

W XVII wieku obok bramy postawiono kapliczkę, w której umieszczono cudowny Obraz Matki Bożej Ostrobramskiej. Natomiast w 1829 roku do baszty dobudowano kaplicę klasycystyczną, która do dzisiejszego dnia jest miejscem przechowywania i prezentowania obrazu. Wizerunek Matki Bożej Ostrobramskiej jest znany na całym świecie. Namalowany został w XVII wieku i czczony jest zarówno przez katolików, jak i grekokatolików oraz prawosławnych. Przez większość czasu, niemal bez przerwy, obraz przysłonięty jest złotą suknią.

Rosjanie podczas okupacji Wilna nie zniszczyli Ostrej Bramy (znanej wcześniej jako Miednickiej) z obawy przed oburzeniem społeczeństwa po utracie miejsca kultu religijnego.

Ostra Brama znajduje się w ciągu zachowanych od XVI wieku murów obronnych Wilna. Kolejne oryginalne mury można zobaczyć przy ulicy Pylimo w południowo-zachodniej części wileńskiej Starówki. W XX wieku odbudowano zniszczony w XVIII wieku inny fragment murów – wileńską Basteję.

Dziś z okolicy barbakanu/bastei można podziwiać piękne panoramy Wilna, a także obejrzeć ekspozycję dawnej artylerii.

Stare Miasto i jego zabudowa – inne ważne atrakcje Wilna

Wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Stare Miasto w Wilnie posiada mnóstwo ciekawych miejsc, które warto zobaczyć. Już sama Starówka posiada tak dużo atrakcji i pięknych miejsc, że ciężko zobaczyć je wszystkie podczas weekendu w Wilnie, czy tym bardziej jednodniowej wycieczki do Wilna.

Cerkiew Świętej Trójcy i Klasztor Bazylianów w Wilnie

Ikoniczna Brama Bazyliańska znajdująca się nieopodal Ostrej Bramy na ulicy Ostrobramskiej prowadzi do greckokatolickiej Cerkwi Świętej Trójcy i zabudowań Klasztoru Bazylianów. W przeszłości na miejscu obecnej cerkwi istniała już w ostatnich dekadach XIV wieku drewniana prawosławna świątynia, zaś przed jej powstaniem miał znajdować się tu święty gaj związany z religią Bałtów.

Obecnie kompleks jest jednym z czołowych przedstawicieli baroku wileńskiego. Jego elementy to także ważne atrakcje Wilna, również ze względów historycznych. W 1823 roku Rosjanie przemianowali część klasztoru Bazylianów na więzienie, w którym przetrzymywano między innymi filomatów i filaterów. Jednym z więźniów był Adam Mickiewicz, który tutaj napisał trzecią część „Dziadów„. Obecnie znajduje się tu Cela Konrada, która prezentuje jak mógł wyglądać pokój więzienny Mickiewicza. Wnętrze samej cerkwi zostało natomiast zdewastowane przez Rosjan, choć z roku na rok następuje jego powolna rewitalizacja.

Kościół świętej Teresy w Wilnie

Zbudowany w 1650 roku kościół świętej Teresy to kolejny przedstawiciel barokowej architektury Wilna. Jest on połączony z Ostrą Bramą, stąd bywa nazywany Ostrobramskim. Posiada bogato zdobione rokokowe wnętrze, a jego bryła jest charakterystyczną dominantą końca ulicy Ostrobramskiej.

Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu

Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu w Wilnie znajduje się już poza Starym Miastem wpisanym na listę UNESCO. Jest natomiast uznawany za jeden z najpiękniejszy kościołów świata. Ta barokowa świątynia posiada zachwycająco spektakularne wnętrze. Ściany i sklepienia zdobi ponad 2000 rzeźb, które reprezentują motywy biblijne, mitologiczne i naturalne.

Zawieszony nawie głównej żyrandol przypomina o wielkim kryształowym ołtarzu, który miał zdobić świątynię. Niestety nie dotarł on do Wilna – zatonął wraz z transportującym go statkiem. Kościół zbudowany w 1684 roku symbolizuje pokonanie wojsk rosyjskich, które okupowały miasto i zniszczyły w 1655 roku stojącą tu wcześniej świątynię.

Wchodząc do kościoła ma się wrażenie przebywania w wielkiej, śnieżnobiałej morskiej muszli, pełnej detali. 

Kościół świętego Kazimierza w Wilnie

Ta monumentalna świątynia jest najstarszym na Litwie kościołem zbudowanym w stylu barokowym. Cechą charakterystyczną kościoła świętego Kazimierza jest jego wieża, którą wieńczy książęca mitra (korona). Jego budowę rozpoczęto w 1604 roku, zaś według lokalnej legendy kamień węgielny pod świątynię miało przynieść tu aż 700 osób. Rosjanie zdewastowali wnętrze (jak w większości przypadków wileńskich świątyń), w którym następnie urządzili Muzeum Ateizmu. W 1988 zwrócono budowlę władzom kościelnym.

Monaster Ducha Świętego w Wilnie

Prawosławny klasztor jest jedynym monasterem męskim na ziemiach Litwy. Funkcjonuje bez przerwy od 1609 roku i jako jedyny klasztor na terytorium ZSRR nie spotkał się z żadnymi represjami ery komunizmu.

Wnętrze znajdującej się tu cerkwi Trzech Męczenników Wileńskich jest wyjątkowe, gdyż posiada charakter barokowy, nie bizantyjski. Ów trzej męczennicy – Antoni, Jan i Eustachy mieli być ewangelizatorami Litwinów, jednak po schwytaniu i odmowie przejścia na religię miejscową zostali powieszeni na dębach, które miały znajdować się w miejscu dzisiejszego monasteru. Ich ciała spoczywają w cerkwi na terenie kompleksu w przeszklonej trumnie przed barokowym ikonostasem.

Sobór Przeczystej Bogurodzicy w Wilnie

Jedna z najpiękniejszych prawosławnych świątyń w mieście, a już na pewno najbardziej fotogenicznych. Biała cerkiew znajdująca się nad brzegiem Wilejki wygląda naprawdę pięknie, szczególnie w zimowych okolicznościach. Pierwsza świątynia prawosławna powstała w tym miejscu już w 1346 roku, zaś obecna pochodzi z roku 1868. Wyróżnia się spośród pozostałych świątyń swoją formą, gdyż była ona wzorowana na cerkwiach gruzińskich. Odbudowana cerkiew posiada fragmenty murów gotyckiej poprzedniczki, co widoczne jest również z zewnątrz.

Kościół Świętego Ducha w Wilnie

Wśród sakralnych miejsc, które warto zobaczyć w Wilnie, a konkretniej na jego Starówce, znajduje się też kościół Świętego Ducha. Do kościoła przynależy klasztor dominikanów, a jego budowę kompleksu ukończono w 1770 roku, choć podania wskazują, że świątynia mogła istnieć tu już w XV wieku. Jest jedną z niewielu świątyń wileńskich, których przeznaczenie nie zostało zmienione na przestrzeni wieków. To również jedyny kościół w Wilnie, w którym sprawuje się msze tylko w języku polskim, stąd jest nazywany „kościołem polskim”. Nieopodal kościoła Świętego Ducha znajduje się Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Wilnie, gdzie przechowywany jest oryginalny obraz Jezusa Miłosiernego autorstwa Eugeniusza Kazimirowskiego, namalowany na podstawie wskazówek świętej Faustyny.

Litewska Filharmonia Narodowa w Wilnie

Staromiejskie atrakcje Wilna to oczywiście nie tylko zabytki architektury sakralnej. Jednym z ważniejszych budynków Starówki w Wilnie jest gmach Litewskiej Filharmonii Narodowej. Uważany za jeden z najpiękniejszych budynków miasta naprawdę zachwyca. Pierwotnie znajdujący się na jej miejscu budynek posiadał funkcje handlowe i administracyjne, zaś na początku XX wieku uzyskał klasycystyczny charakter i obecne przeznaczenie. Główna sala filharmonii może pomieścić dziś 678 osób, natomiast kameralna 200. W pobliżu w 1902 roku powstał także Grand Hotel, a cały kompleks uzyskał luksusowe miano miejsca spotkań lokalnej elity.

Plac Ratuszowy (rynek) i ratusz w Wilnie

Klasycystyczny wileński ratusz stanowi dominantę Placu Ratuszowego. Obecny wygląd uzyskał po przebudowie na podstawie projektu Wawrzyńca Gucewicza w 1799 roku oraz restauracji w 1939 roku. Przez 113 lat w jego gmachu mieścił się teatr, w którym prapremierę miała polska opera narodowa – „Halka” Stanisława Moniuszki.

Plac Ratuszowy, czy inaczej rynek w Wilnie, od wieków pełni ważne miejsce w codziennym życiu Wilna. Przed wiekami znajdowały się tutaj również takie obiekty jak szubienica, pręgież i słup do chłostania przestępców. Dziś odbywają się tu wydarzenia kulturalne i rozrywkowe. Znajdują się tu puby, budynki ambasad, a latem na plac „wylewają się” stoliki tutejszych restauracji. Mieszczą się tu także inne atrakcje Wilna, w tym cerkiew świętego Mikołaja oraz dom, w którym aresztowano Adama Mickiewicza i ostatecznie wywieziono z miasta do Rosji, gdzie zaczął swoją długą tułaczkę po Europie.

Ulice wileńskiej Starówki – Pilies i Literatu

Ulice i uliczki wileńskiej Starówki są naprawdę zachwycające. Klimatyczne, brukowane, z licznymi restauracjami i knajpkami potrafią oczarować odwiedzających. Jedną z piękniejszych ulic i najbardziej rozpoznawalnych jest ulica Pilies, w okolicy której znajduje się wiele atrakcji Wilna.

Niezwykle interesująca jest ulica Literatów (Literatu gatve), przy której znajduje się nie tylko dom Adama Mickiewicza, ale również pewna ciekawa turystyczna atrakcja Wilna.

Na końcu ulicy Literatów na ścianach budynków zamontowano tabliczki, które związane są z artystami sztuk pisanych. Wśród tabliczek znajduje się wiele znanych nazwisk, a każda z nich odpowiada twórczości pisarza. Czasem wygląd tabliczki odnosi się do szczegółów konkretnego utworu, stąd trzeba dobrze znać dzieła twórcy, aby rozgryźć zagadkę tabliczek.

Wśród staromiejskich ulic Wilna warto wyróżnić też ulicę Skapo, Świętego Mikołaja oraz Bernardyńską. Popularna staje się także „najwęższa ulica Wilna” – skryta między kamienicami przy ulicy Saviciaus.

Dzielnice żydowskie w Wilnie

W 1573 roku w Wilnie powstała pierwsza synagoga, których przed wojną w mieście było aż 135. Społeczności żydowskiej sprzyjała tolerancja religijna oraz wiele przywilejów i praw, pomimo posiadania przez miasto statusu Privilegium de non tolerandis Judaeis (przywilej nieakceptowania Żydów). Po epidemiach i pożarach na początku XVII wieku Żydzi otrzymali kolejne prawa, dzięki czemu mogli oni nie tylko posiadać własne świątynie, cmentarz, czy koszerną rzeźnię, ale również handlować złotem i innymi kruszcami, a także zajmować się wszelakim rzemiosłem. Żydzi odegrali więc ważna rolę w rozwoju gospodarczym i społecznym Wilna, pomagając rozwinąć ekonomię po czasach kryzysów. Można z pewnością powiedzieć, iż żydowska społeczność stanowi nieodłączną część Wilna niemal od jego początków i pierwszego zasiedlania miasta w XIV wieku. Mogli oni jednak zasiedlać jedynie określoną część miasta, przez co powstało w Wilnie getto nazywane „Czarnym Miastem”.

Dziś ulice Szklana (Stikliu) oraz Żydowska (Zydu) są jednymi z najbardziej urokliwych uliczek, dzięki czemu bez wahania warto wpisać je na listę „największe atrakcje Wilna”. Wilno było nazywane Jerozolimą Północy. W 1633 roku król Władysław IV Waza zgodził się na budowę synagogi murowanej (Wielka Synagoga), która nie mogła być jednak wyższa od staromiejskich kościołów. Żydzi postanowili więc zbudować kilka pięter pod ziemią. W celu upamiętnienia przeszłości na murach dawnej dzielnicy żydowskiej możemy znaleźć piękne murale przedstawiające dawnych mieszkańców. Powstały one w ramach projektu „Walls that Remember„.

Użupis – Zarzecze

Użupis to jedna z największych atrakcji Wilna, a także jedno z najciekawszych miejsc w mieście. Najmniejsza dzielnica, której powierzchnia to zaledwie 0,6 kilometra kwadratowego jest prawdziwą mekką artystów i w pewnym sensie ewenementem w skali świata. Do 1997 roku było to miejsce zaniedbane i niezbyt przyjemne. Natomiast w litewski Dzień Żartu 1 kwietnia 1997 roku proklamowano jej niepodległość. Od tego dnia rozpoczął się prawdziwy rozkwit Zarzecza, który trwa do dziś.

Na Zarzeczu (Użupis) można znaleźć inkubatory sztuki, oddziały wileńskiej Akademii Sztuk Pięknych i liczne pracownie artystów. Ta republika, której niepodległość nie została zakwestionowana, posiada własną konstytucję, hymn, walutę oraz parlament (barlament). Od zachodu granicę z Wilnem stanowi rzeka Wilejka – dopływ Wilii, która jest miejscem letnich zabaw, wodnych aktywności i symbolem wolności Użupis. Na murach ulicy Paupio znajduje się konstytucja napisana na metalowych tabliczkach w wielu językach.

Więcej o Zarzeczu przeczytacie w kolejnej części bloga o stolicy Litwy, poświęconej sztuce ulicznej i artystycznej stronie Wilna.

Cmentarze w Wilnie – Cmentarz na Rossie oraz Cmentarz Bernardyński na Zarzeczu

Cmentarze to bardzo specyficzne miejsca, które pozwalają nieco zwolnić podczas intensywnego odwiedzania miasta. Zdecydowanie ważnymi nekropoliami w stolicy Litwy są Cmentarz na Rossie oraz Cmentarz Bernardyński na Zarzeczu. Obydwa cmentarze są zabytkowym miejscem pochówku zarówno prostych, jak i znamienitych dla historii Wilna, Litwy i Polski osób. Cmentarz na Rossie to jedna z polskich nekropolii narodowych. Spoczywają na niej między innymi Joachim Lelewel, Józef Łukaszewicz oraz serce Józefa Piłsudskiego. Na obu cmentarzach można znaleźć niesamowite nagrobki, których formy są prawdziwymi dziełami architektury grobowej.

Punkty widokowe w Wilnie

Punkty widokowe to idealne miejsca na podziwianie i zwiedzanie Wilna od innej strony. Z racji swojego położenia miasto posiada ich całkiem sporo. Atrakcyjność, łatwa dostępność i przede wszystkim rozpościerające się z nich panoramy sprawiają, iż są to ważne i ciekawe atrakcje Wilna. Do najlepszych punktów widokowych w Wilnie można zaliczyć:

Wzgórze Giedymina

Górę Trzech Krzyży

Wileńską Basteję

Punkt widokowy Subaciaus

Dzielnica Dworcowa (Station District) – skarbiec wileńskiego street artu

Dzielnica Dworcowa (Station District) w Wilnie przez wiele lat nosiła raczej niechlubną łatkę ze względu na stosunkowo wysoki stopień przestępczości i zaniedbania. Szczęśliwie wraz z rozwojem miasta i to miejsce zaczęło zyskiwać na popularności, a zarówno jego wizerunek, jak i stan faktyczny znacznie się poprawiły. Kiedyś kwitła tutaj prostytucja i sprzedaż używek, do czego przyczynili się również kupcy i pielgrzymi odwiedzający miasto. Dziś to prężnie rozwijająca się dzielnica, która może pochwalić się licznymi nowymi, atrakcyjnymi zabudowaniami oraz przykładami street artu, który w Wilnie jest naprawdę niezwykły.

Przed dworcem kolejowym wiosną 2021 roku postawiono Portal – instalację artystyczną, która w swoisty sposób łączy Wilno z Lublinem. Dzięki obrazowi na żywo wyświetlanemu na ekranie przed dworcem w Wilnie, a także na Placu Litewskim w Lublinie mieszkańcy obu tych miast mogą się wzajemnie pozdrawiać i przenosić wirtualnie między miastami.

Chlubą Dzielnicy Dworcowej oraz obszarem, który zawiera największe atrakcje Wilna, jeśli mówimy o sztuce ulicznej, jest Loftas. Ten przemysłowy zakątek miasta wypełniony jest licznymi muralami, które znajdują się w bardziej oraz najmniej spodziewanych miejscach. Więcej o Loftas i Dzielnicy Dworcowej przeczytacie w innym wpisie dotyczącym wileńskiego street artu.

Więzienie na Łukiszkach – nietypowe atrakcje Wilna

Więzienie na Łukiszkach w Wilnie jest najstarszym, a w przeszłości najcięższym więzieniem na ziemiach litewskich. Kompleks więzienny kiedyś przerażał, a tej mrocznej atmosfery wciąż można doświadczyć, jednak w przyjemniejszych okolicznościach. Więzienie na Łukiszkach 2.0 to dziś centrum kultury i muzeum, a także… plan filmowy. Warto wziąć udział w zwiedzaniu dawnych więziennych celi, placów, kaplicy i innych części, które odegrały role m.in. w serialu Stranger Things. To również świetne miejsce na chwilę odpoczynku przy kawie w jakże wyjątkowych i niecodziennych okolicznościach. A i tak – tutaj również można oglądać Putina za kratami, co jest bardzo przyjemnym widokiem. 🙂

Dzielnice Wilna po drugiej stronie Wilii – Zwierzyniec, Śnipiszki i Piromontas – nowoczesne atrakcje Wilna

Te trzy dzielnice – Zwierzyniec, Śnipiszki i Piromontas położone są na przeciwnym brzegu rzeki Wilejki co Stare Miasto w Wilnie. Są one warte zwiedzenia przede wszystkim dlatego, że pokazują nowoczesną, dynamicznie rozwijającą się w duchu pełnej estetyki stronę miasta. Śnipiszki to dzielnica biznesowa, z wieżowcami, również tymi najwyższymi w krajach bałtyckich. Zwierzyniec wypełniony jest natomiast drewnianą architekturą, która umiejętnie łączy się z nowoczesnymi budynkami. Zaś Piromontas oferuje piękne widoki na drugą stronę Wilii. Wilno jako stolica innowacji naprawdę ma się czym pochwalić, natomiast zabudowa tych trzech dzielnic jest idealnym potwierdzeniem prężnego rozwoju miasta.

Gdzie zjeść – restauracje w Wilnie

Wilno może pochwalić się naprawdę licznymi wyśmienitymi restauracjami. Odwiedzając Wilno zawsze zaglądam do restauracji, w których skosztuję lokalnych dań – zarówno w tradycyjnej formie, jak i nieco bardziej nowoczesnej. Świetne doznania kulinarne przeżyjecie w restauracji 14Horses znajdującej się w Senatorių Pasažas na Starówce. W serwowane są tu pyszne dania, które nawiązują do lokalnej litewskiej kuchni. Codzienne menu możecie znaleźć na stronie internetowej restauracji 14Horses. Genialną propozycją jest Nineteen18 znajdująca się w pasażu. To jedna z wileńskich restauracji, która wyróżniona została gwiazdką Michelin, co naturalnie czuć w jakości serwowanych dań i panującej tu atmosferze.

Warta polecenia jest też restauracja Grey znajdująca się przy ulicy Pilies 2. W jej menu znajdziecie zarówno burgery, jak i tradycyjne litewskie dania, takie jak placki ziemniaczane z różnymi dodatkami. Kartę dań znajdziecie na stronie internetowej restauracji Grey. Z kolei na Zarzeczu (Użupis) polecam restaurację Paupio 12 na ulicy Paupio 12. W menu restauracji widnieją pizze, ale także inne potrawy, jak ryby, czy mięsne pozycje.

Chcąc poznać Litwę od kuchni warto zajrzeć do restauracji Ertilo Namas – tutaj w postaci tasting menu zagłębicie się w kulinarną historię kraju. Wyśmienite posiłki i pyszne wina zapamiętacie na długo. Pozostając wśród bardziej wyszukanych lokali rekomenduję odwiedziny w Augustin. Na lunch polecam natomiast restaurację Rotonda znajdującą się w parku Bernardyńskim.

Podróż kulinarną zapewnią Wam też restauracje w Dzielnicy Dworcowej.

Warto pamiętać iż po godzinie 20 na Litwie (i w niedziele po 15) w sklepach nie można kupić alkoholu, więc restauracje oraz puby są jedynymi miejscami, w których można napić się wtedy tego typu procentowych napojów.

Polecane hotele w centrum Wilna

Podczas moich podróży do Wilna zatrzymałem się w kilku świetnych hotelach. Jednym z nich jest 5-gwiazdkowy luksusowy hotel PACAI. To dawny pałac rodziny Paców z 1677 roku, który obecnie pełni rolę rekreacyjną. Znajduje się w centrum Wilna przy placu Ratuszowym, dzięki czemu atrakcje Wilna możemy odwiedzić z łatwością.

Chcąc nocować w centrum Wilna warto też zwrócić uwagę na hotel 4-gwiazdkowy hotel Artagonist. Jego wystrój i artystyczna atmosfera są wyjątkowe!

Ostatnim hotelem, w którym nocowałem jest czterogwiazdkowy hotel Vilnia. Jego zdecydowanym atutem oprócz pięknych wnętrz i pysznego śniadania jest właśnie lokalizacja. Hotel położony jest w samym centrum Wilna, dzięki czemu umożliwia proste i przede wszystkim przyjemne dotarcie do największych atrakcji Wilna oraz innych miejsc, które warto zobaczyć w mieście. Jego położenie odegrało dla mnie kluczową rolę podczas fotografowania w stolicy.

Święta i Jarmark Bożonarodzeniowy w Wilnie – największe zimowe atrakcje Wilna

Odwiedzając Wilno zimą w okresie świątecznym można podziwiać niezwykłe świąteczne dekoracje. Każdego roku restauracje i inne miejsca usługowe rywalizują ze sobą o miano najpiękniej przyozdobionej, dzięki czemu tutejsze świąteczne ozdoby spotykają się z szerokim, nawet światowym uznaniem.

Szczególnie pięknie przyozdobiona jest dawna dzielnica żydowska, w szczególności ulice Stikliu oraz Żydu.

Na Placu Katedralnym rokrocznie ma miejsce jarmark bożonarodzeniowy, który w Wilnie jest naprawdę uroczy. Natomiast tutejsza choinka, która rywalizuje każdego roku z choinką w Kownie o miano tej najpiękniejszej, jest często uważana za najpiękniejszą w Europie, a nawet na świecie. W tym roku geometryczne i szklane kształty są naprawdę hipnotyzujące. Jarmark bożonarodzeniowy, zaśnieżone ulice, a także świąteczna atmosfera to zdecydowanie największe atrakcje Wilna zimą.

Festiwal Świateł – wyjątkowe atrakcje Wilna zimą

W styczniu największe atrakcje Wilna przybierają nocami oryginalne odzienia – ze światła oczywiście. Vilnius Light Festival odbywa się w drugiej połowie miesiąca, a konkretne daty każdego roku aktualizowane są na oficjalnej stronie wydarzenia. W 2023 roku wydarzenie było o tyle wyjątkowe, iż Wilno obchodziło 700-lecie założenia miasta przez litewskiego księcia Giedymina.

Zwiedzanie Wilna z lokalnymi przewodnikami

Nikt nie zna miasta lepiej niż jego mieszkańcy. Szczególnie, jeśli są oni wykwalifikowanymi, świetnie znającymi każdy zakamarek i unoszące się w powietrzu historie przewodnikami. Podczas mojej wycieczki do Wilna miałem ogromna przyjemność udać się na zwiedzanie miasta z przewodnikami: Agnieszką Kowalewską oraz Adamem Sipowiczem, którzy na co dzień mieszkają w Wilnie. Zakochani w swoim rodzinnym mieście pokazali mi najpiękniejsze miejsca, największe atrakcje Wilna oraz opowiedzieli szczegółowo o każdym ważnym obiekcie. Jeśli podczas weekendu w Wilnie, bądź jednodniowej wycieczki do miasta macie ochotę poznać je bardzo dokładnie w przemiłej atmosferze to polecam ogromnie Agnieszkę i Adama!

Adam jest autorem bloga, na którym prezentuje piękne zakamarki i ciekawe miejsca zarówno w Wilnie, jak i na całej Litwie – zachęcam do zaobserwowania, jego stronę znajdziecie klikając tutaj.

Wiele o mieście dowiecie się również w biurze informacji turystycznej przy ulicy Pilies 2. Jest to biuro prowadzone przez oficjalną organizację zajmującą się promocją miasta GoVilnius, która była sponsorem mojej wizyty w Wilnie, za co ogromnie dziękuję!

Sporym ułatwieniem podczas wycieczki do Wilna jest Vilnius Pass, który umożliwia darmowe wejścia do muzeów, gwarantuje liczne zniżki na atrakcje oraz darmową kawę.

Podsumowanie

Trzy intensywne dni w Wilnie zimą pozwoliły mi zobaczyć i sfotografować naprawdę wiele, choć nie wszystko. Stolica Litwy to nie tylko idealne miejsce na wycieczkę jednodniową lub weekend, ale również na więcej błogich dni, podczas których można znacznie głębiej doświadczyć miasta. Zimowa atmosfera, odbywający się w grudniu jarmark bożonarodzeniowy oraz mróz sprawiły, iż moja wycieczka do Wilna miała niesamowity klimat. Odwiedzanie miast nocą stało się dla mnie dużą przyjemnością.

Będąc w stolicy Litwy jedynie trzy dni niestety nie udało mi się odwiedzić wszystkich miejsc, które warto zobaczyć w mieście. Wciąż kolejne atrakcje Wilna czekają na eksplorację. Wiem jednak, że zarówno latem, jak i zimą Wilno jest czarujące i bardzo fotogeniczne. Stanowi dobry cel na plenery i wyjazdy dla fotografów. Wąskie uliczki to wspaniała propozycja na romantyczny weekend w Wilnie, zaś komfort życia i dziewicza okoliczna natura sprawiają, że Wilno jest świetnym miejscem do zamieszkania.

Pochłonięty pięknem stolicy Litwy jestem pewien, że niebawem znów tam wrócę!