Beskid Niski to najdziksze pasmo górskie w Polsce. Rozciąga się od Bieszczadów po Beskid Sądecki i ze względu na przejściowe położenie między Karpatami Wschodnimi i Zachodnimi oraz stosunkowo mała gęstość zaludnienia sprzyja występowaniu licznych gatunków zwierząt i roślin. Może i nie znajdziecie w Beskidzie Niskim spektakularnych widoków podobnych do tych w Tatrach, Pieninach czy Bieszczadach, jednak gęste, ciemne lasy, puste szlaki, wyjątkowa kultura Łemków, drewniana architektura i spływające z gór malowniczymi kaskadami rzeki sprawią, że będziecie wracać do południowej oazy spokoju przy każdej możliwej okazji. Co warto zobaczyć w Beskidzie Niskim, aby zachwycić się jego cudami? Oto najpiękniejsze miejsca i największe atrakcje Beskidu Niskiego.
Spis treści
- 1 Kultura
- 2 Drewniane łemkowskie cerkwie w Beskidzie Niskim
- 3 Wysiedlone dawne wsie łemkowskie w Beskidzie Niskim
- 4 Festiwal “Łemkowska Watra”
- 5 Natura Beskidu Niskiego i Magurski Park Narodowy
- 6 Ścieżka przyrodnicza “Folusz”
- 7 Wodospad Przy Młynie w Iwli
- 8 Lodospady w Rudawce Rymanowskiej
- 9 Dolina Śmierci i cmentarze wojenne w Beskidzie Niskim
- 10 Podsumowanie
Kultura
Obszar Beskidu Niskiego znany jest przede wszystkim z wyjątkowej w skali kraju kultury Łemków – rusińskiej grupy etnicznej, która zamieszkuje m.in. teren transgraniczny między Polską i Słowacją. Bogactwo ich kultury widoczne jest w postaci wspaniałych drewnianych cerkwi. Cerkwi jest naprawdę sporo i nie sposób nie zauważyć ich podczas wycieczki w Beskid Niski. 8 z tych świątyń znajdujących się na ziemiach polskich zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, podczas gdy pozostałe 8 z listy ulokowane jest za wschodnią granicą kraju – na Ukrainie. Łącznie na liście widnieje 16 pozycji. Więcej o łemkowskich cerkwiach przeczytacie we wpisie dotyczącym najpiękniejszych drewnianych cerkwi Beskidu Niskiego.
Drewniane łemkowskie cerkwie w Beskidzie Niskim
Zdecydowanie godnymi uwagi świątyniami są cerkwie w Koniecznej, Brunarach, Wołowcu oraz Kwiatoniu, stanowiące cenne bogactwo nie tylko historyczne, ale również architektoniczne.
Fascynujące drewniane cerkwie znajdziecie też w Świątkowej Wielkiej, Świątkowej Małej, Krempnej, Zdyni oraz Gładyszowie.
Wysiedlone dawne wsie łemkowskie w Beskidzie Niskim
Na Łemkowszczyźnie można odnaleźć wysiedlone dawne wsie łemkowskie, które wysiedlono w wyniku Akcji “Wisła”. Jedną z nich jest Nieznajowa. Niegdyś tętniąca życiem wioska, składająca się wówczas z 60 domów, 2 cerkwi oraz targu, zaś obecnie znajduje się tam tylko parę zabudowań. W drodze do Nieznajowej warto zatrzymać się w wiosce Wołowiec, gdzie na wzgórzu wzniesiono XVIII-wieczną drewnianą cerkiew Opieki Matki Bożej.
Okalające obiekt zadrzewienia i cmentarz z pewnością współgrają z drewnianą świątynią budując tajemniczy klimat. Jest to moim zdaniem jedno z najpiękniejszych miejsc w Beskidzie Niskim.
Wartą odwiedzin jest też wioska Regietów – dawna łemkowska wieś, będąca jedną z największych atrakcji Beskidu Niskiego. Obecna wieś znajduje się w miejscu wysiedlonych dawnych wiosek: Regietowa Wyżnego, a także Regietowa Niżnego, które były lokowane w XVI wieku.
W przeszłości pełne życia, dziś są oazą spokoju. Na terenie dawnej łemkowskiej wsi Regietów Wyżny w 2007 roku zbudowano kapliczkę-dzwonnicę upamiętniającą wysiedlonych mieszkańców.
Festiwal “Łemkowska Watra”
Każdego roku w lipcu w miejscowości Zdynia obywa się 3-dniowy festiwal kultury łemkowskiej “Watra”, gromadzący przede wszystkim Łemków z całego świata. Jest to wspaniała okazja aby poznać zwyczaje oraz historię grupy etnicznej zamieszkującej te ziemie od wieków. Wydarzenie to jest niezwykle bliskie sercu mniejszości ze względu na możliwość spotkań przyjaciół, rodziny i pokoleń rozsianych po globie. Festiwal stanowi zdecydowanie największą atrakcje Beskidu Niskiego spośród wszystkich odbywających się tam wydarzeń.
Natura Beskidu Niskiego i Magurski Park Narodowy
Szczyty Beskidu Niskiego porośnięte są lasami, w rezultacie czego podziwianie szerokich, zapierających dech w piersiach widoków jest nieco utrudnione. Wysokość szczytów po polskiej stronie nie przekracza 1000 metrów n.p.m., jednak to właśnie liściaste i iglaste, intensywnie pachnące runem lasy są wielkim atutem tych terenów. Najwyższym szczytem Beskidu Niskiego w Polsce jest Lackowa (997 m n.p.m.), zaś całego pasma Busov (1002 m n.p.m.), który mieści się na Słowacji. Istnieje jednak kilka ciekawych wyjątków. Jednym z nich jest góra Ferdel z wieżą widokową, z której rozpościerają się rozległe panoramy, w tym nawet na Tatry.
Na obszarze pasma znajduje się Magurski Park Narodowy – jedna z największych atrakcji Beskidu Niskiego, który powołany w 1995 roku chroni cenną faunę i florę. Wśród występujących tu gatunków zwierząt warto wyróżnić przede wszystkim niedźwiedzia brunatnego, rysia, wilka, salamandrę plamistą oraz nielicznie występującego orła przedniego. W Beskidzie Niskim występuje sporo żmij zygzakowatych.
Bilety wstępu do MPN
Wstęp na teren Magurskiego Parku Narodowego jest oczywiście płatny, a bilety kosztują odpowiednio 4 zł (normalny) oraz 2 zł (ulgowy). Ciekawym rozwiązaniem jest kupowanie biletów poprzez SMS (informacje na tablicach), załóżmy, że wszyscy odwiedzający faktycznie wyślą wiadomość z drobną ofiarą na rzecz utrzymania Parku.
Ścieżka przyrodnicza “Folusz”
Odwiedzając Magurski Park Narodowy, którego blisko 90% powierzchni stanowią lasy, z pewnością warto wybrać się do Folusza. Z miejscowości tej wychodzi ścieżka przyrodnicza o tej samej nazwie. Szlak prowadzi wzdłuż rzeki Kłopotnica, wzbogaconej licznymi kaskadami. Poza sezonem niełatwo spotkać tam turystów, w związku z tym natura w połączeniu z tą pustką, swoją tajemniczością i dostojnością potrafi zaskoczyć. Miejsce to obok nieodległego Rezerwatu “Kornuty” jest zdecydowanie tym, co warto odwiedzić w Beskidzie Niskim oraz jednym z najpiękniejszych szlaków w Beskidzie Niskim.
Diabli Kamień
Jednym z najważniejszych miejsc oraz największych atrakcji w Beskidzie Niskim oraz Magurskim Parku Narodowym jest Diabli Kamień. To grupa głazów zbudowana z piaskowców układających się w osobliwe kształty, z pewnością warta odwiedzenia podczas wizyty w parku.
Skały obchodzi dookoła szlak. Wzdłuż niego ustawiono poręczówki mające na celu powstrzymanie od zbaczania z drogi i niszczenia jej sąsiedztwa.
Szlak z parkingu do Diablego Kamienia zajmuje ok. 15 minut marszu po zboczu góry, drewnianych schodach i pomostach. Jest to jeden z najpiękniejszych szlaków w Beskidzie Niskim.
Z Diablego Kamienia w Foluszu można dostać się do Wodospadu Magurskiego (ok. 30 min).
Wodospad Przy Młynie w Iwli
W wiosce Iwla, ok. 5 km na zachód od Dukli znajduje się Wodospad Przy Młynie. Moim skromnym zdaniem jest to najpiękniejszy wodospad w naszym kraju, a zarazem jedno z najpiękniejszych miejsc w Beskidzie Niskim.
Odwiedzając to miejsce można podziwiać nie tylko spadającą z progu wodę, ale również przyjrzeć się cienkim warstwom skalnym łupków, z których zbudowane jest pasmo Beskidu Niskiego. Miejsce to jest znane z filmu “Wino truskawkowe”.
Niecka pod wodospadem porośnięta jest paprociami i mchami, które bez wątpienia wprowadzają atmosferę rodem z Parku Jurajskiego.
Malownicze wodospady i kaskady można znaleźć również na rzece Szczawa, w Wisłoczku oraz Rudawce Rymanowskiej, gdzie zima maluje piękne lodospady.
Lodospady w Rudawce Rymanowskiej
Słynne już lodospady można obserwować Rudawce Rymanowskiej podczas dużych mrozów, dzięki którym zimą jest niewątpliwie największą atrakcje Beskidu Niskiego. Lodospady znajdują się na zboczu opadającym do rzeki Wisłok. Zamarzająca woda przesiąka przez skalistą glebę i zamarza, w efekcie czego powstają wielkie sople. Niestety niezbyt mroźne zimy znacznie ograniczają takie widoki. Jednak Lodospady w Rudawce Rymanowskiej to zdecydowanie jedno z najpiękniejszych miejsc w Beskidzie Niskim.
Dolina Śmierci i cmentarze wojenne w Beskidzie Niskim
Z pewnością wartą odwiedzenia jest również Dolina Śmierci – miejsce największej w Polsce górskiej operacji wojskowej. Bitwa między III Rzeszą i ZSRR toczona była przez 3 miesiące w 1944 roku i pochłonęła kilkadziesiąt tysięcy ofiar. Wspomniana wioska Iwla została wtedy zrównana z ziemią. Dziś na miejscu batalii oglądać można m.in. porzucone czołgi.
Pamiątkami przykrej przeszłości są cmentarze wojenne, które można znaleźć w Beskidzie Niskim. Godnym uwagi jest Cmentarz Wojenny Nr 51 Rotunda. To cmentarz z I wojny światowej, na którym spoczywają żołnierze austro-węgierscy, a także radzieccy. Znajduje się on na szczycie góry Rotundy. Choć cmentarze te są raczej smutnymi miejscami, to stanowią one także największe atrakcje Beskidu Niskiego, szczególnie dla miłośników historii i militariów.
Podsumowanie
Beskid Niski będąc najdzikszym zakątkiem górskim, jest zarazem jednym z najmniej docenianych pasm górskim w Polsce. Największe atrakcje Beskidu Niskiego to zdecydowanie cisza, pachnące lasy, górskie potoki i niepowtarzalna kultura. Warto czasem zrezygnować z popularnych miejsc na rzecz tych mniej znanych i dać się zaskoczyć. Wymienione przeze mnie największych atrakcje Beskidu Niskiego to znacznie dłuższy zestaw, który trzeba zgłębić i odkryć już na miejscu. Z uwagi na naturalne bogactwo warto zaplanować tutaj jesienną wycieczkę, będzie to zdecydowanie niesamowicie kolorowy czas.
Beskid Niski to idealne miejsce na spędzenie aktywnego i bogatego we wspaniałe doświadczenia urlopowego tygodnia.
