Beskid Niski to najdziksze pasmo górskie w Polsce. Rozciąga się od Bieszczad po Beskid Sądecki i ze względu na przejściowe położenie między Karpatami Wschodnimi i Zachodnimi oraz stosunkowo mała gęstość zaludnienia sprzyjają występowaniu licznych gatunków zwierząt i roślin. Może i nie znajdziecie w Beskidzie Niskim spektakularnych widoków podobnych do tych w Tatrach, Pieninach czy Bieszczadach, jednak gęste, ciemne lasy, puste szlaki, wyjątkowa kultura Łemków, drewniana architektura i spływające z gór malowniczymi kaskadami rzeki sprawią, że będziecie wracać do południowej oazy spokoju przy każdej możliwej okazji.
Oto najważniejsze miejsca i atrakcje Beskidu Niskiego.
Spis treści
Kultura
Obszar Beskidu Niskiego znany jest przede wszystkim z wyjątkowej w skali naszego kraju kultury Łemków – rusińskiej grupy etnicznej, która zamieszkuje m.in. teren transgraniczny między Polską i Słowacją. Bogactwo ich kultury widoczne jest w postaci wspaniałych drewnianych cerkwi. 8 z nich znajduje się na ziemiach polskich i zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, podczas gdy pozostałe 8 z nich ulokowane jest za wschodnią granicą kraju – na Ukrainie. Łącznie na liście widnieje 16 pozycji. Więcej o łemkowskich cerkwiach przeczytacie we wpisie dotyczącym najpiękniejszych drewnianych cerkwi Beskidu Niskiego.
Cerkwie
Zdecydowanie godnymi uwagi świątyniami są cerkwie w Chotyńcu, Owczarach, Brunarach, Banicy oraz Kwiatoniu, stanowiące cenne bogactwo nie tylko historyczne, ale również architektoniczne.
Na Łemkowszczyźnie można odnaleźć opuszczone wsie, które opustoszały w wyniku Akcji “Wisła”. Jedną z nich jest Nieznajowa. Niegdyś tętniąca życiem wioska, składająca się wówczas z 60 domów, 2 cerkwi oraz targu, zaś obecnie znajduje się tam tylko kilka zabudowań. W drodze do Nieznajowej warto zatrzymać się w wiosce Wołowiec, gdzie na wzgórzu wzniesiono XVIII-wieczną drewnianą cerkiew Opieki Matki Bożej. Okalające obiekt zadrzewienia i cmentarz z pewnością współgrają z drewnianą świątynią budując tajemniczy klimat.
Festiwal “Łemkowska Watra”
Każdego roku w lipcu w miejscowości Zdynia obywa się 3-dniowy festiwal kultury łemkowskiej “Watra”, gromadzący przede wszystkim Łemków z całego świata. Jest to wspaniała okazja aby poznać zwyczaje oraz historię grupy etnicznej zamieszkującej te ziemie od wieków. Wydarzenie to jest niezwykle bliskie sercu mniejszości ze względu na możliwość spotkań przyjaciół, rodziny i pokoleń rozsianych po globie. Festiwal stanowi zdecydowanie największą atrakcje Beskidu Niskiego spośród wszystkich odbywających się tam wydarzeń.
Bilety wstępu do MPN
Wstęp na teren Magurskiego Parku Narodowego jest oczywiście płatny, a bilety kosztują odpowiednio 4 zł (normalny) oraz 2 zł (ulgowy). Ciekawym rozwiązaniem jest kupowanie biletów poprzez SMS (informacje na tablicach), załóżmy, że wszyscy odwiedzający faktycznie wyślą wiadomość z drobną ofiarą na rzecz utrzymania Parku.
Natura Beskidu Niskiego
Szczyty Beskidu Niskiego porośnięte są lasami, w rezultacie czego podziwianie szerokich, zapierających dech w piersiach widoków jest niemal niemożliwe. Wysokość szczytów nie przekracza 1000 metrów n.p.m., jednak to właśnie liściaste i iglaste, intensywnie pachnące runem lasy są wielkim atutem tych terenów. Na obszarze pasma znajduje się Magurski Park Narodowy, który powołany w 1995 roku chroni cenną faunę i florę. Wśród występujących tu gatunków zwierząt warto wyróżnić przede wszystkim niedźwiedzia brunatnego, rysia, wilka, salamandrę plamistą oraz nielicznie występującego orła przedniego. W Beskidzie Niskim występuje sporo żmij zygzakowatych.
W ramach ciekawostki pochwalę się znalezionym w połowie czerwca grzybkiem. Z pewnością nie trzeba informować o tym, że roślin w parkach narodowych Polski nie wolno zrywać.
Ścieżka przyrodnicza “Folusz”
Odwiedzając Magurski Park Narodowy, którego blisko 90% powierzchni stanowią lasy, z pewnością warto wybrać się do Folusza. Z miejscowości tej wychodzi ścieżka przyrodnicza o tej samej nazwie. Szlak prowadzi wzdłuż rzeki Kłopotnica, ubogaconej licznymi kaskadami. Niełatwo spotkać tam turystów, w związku z tym natura w połączeniu z tą pustką, swoją tajemniczością i dostojnością potrafi zaskoczyć.
Diabli Kamień
Jednym z najważniejszych miejsc oraz największych atrakcji w Magurskim Parku Narodowym i całym Beskidzie Niskim jest Diabli Kamień. To grupa głazów zbudowana z piaskowców układających się w osobliwe kształty, z pewnością warta odwiedzenia podczas wizyty w parku. Skały obchodzi dookoła szlak. Wzdłuż niego ustawiono poręczówki mające na celu powstrzymanie od zbaczania z drogi i niszczenia jej sąsiedztwa.
Szlak z parkingu do Diabelskiego Kamienia zajmuje ok. 15 minut marszu po zboczu góry, drewnianych schodach i pomostach. Z Diabelskiego Kamienia można dostać się do Wodospadu Magurskiego (ok. 30 min). Mając do dyspozycji jedynie 1 dzień, w rezultacie deszczowej i mglistej pogody ominąłem tę atrakcję i udałem się do innego bajecznego miejsca.
Wodospad Przy Młynie w Iwli
W wiosce Iwla, ok. 5 km na zachód od Dukli znajduje się Wodospad Przy Młynie. Moim skromnym zdaniem jest to najpiękniejszy wodospad w naszym kraju.
Odwiedzając to miejsce można podziwiać nie tylko spadającą z progu wodę, ale również przyjrzeć się cienkim warstwom skalnym łupków, z których zbudowane jest pasmo Beskidu Niskiego. Miejsce to jest znane z filmu “Wino truskawkowe”.
Niecka pod wodospadem porośnięta jest paprociami i mchami, które bez wątpienia wprowadzają atmosferę rodem z “Parku Jurajskiego”.
Malownicze wodospady i kaskady można znaleźć również na rzece Szczawa, w Wisłoczku oraz Rudawce Rymanowskiej, gdzie zima maluje piękne lodospady.
Lodospady w Rudawce Rymanowskiej
Słynne już lodospady można obserwować Rudawce Rymanowskiej podczas dużych mrozów, dzięki którym zimą jest niewątpliwie największą atrakcje Beskidu Niskiego. Lodospady znajdują się na zboczu opadającym do rzeki Wisłok. Zamarzająca woda przesiąka przez skalistą glebę i zamarza, w efekcie czego powstają wielkie sople. Niestety niezbyt mroźne zimy znacznie ograniczają takie widoki.
Dolina Śmierci
Zdecydowanie wartym odwiedzenia jest również “Dolina Śmierci” – miejsce największej w Polsce górskiej operacji wojskowej. Bitwa między III Rzeszą i ZSRR toczona była przez 3 miesiące w 1944 roku i pochłonęła kilkadziesiąt tysięcy ofiar. Iwla została zrównana z ziemią. Dziś na miejscu batalii oglądać można m.in. porzucone czołgi.
Podsumowanie
Beskid Niski będąc najdzikszym zakątkiem górskim, jest zarazem jednym z najmniej docenianych pasm górskim w Polsce. Cisza, pachnące lasy, górskie potoki i unikalna kultura, którymi charakteryzuje się ten obszar z pewnością zaciekawią odwiedzających. Warto czasem zrezygnować z popularnych miejsc na rzecz tych mniej znanych i dać się zaskoczyć. Zdecydowanie wymienione przeze mnie największych atrakcje Beskidu Niskiego to znacznie dłuższy zestaw, który trzeba zgłębić i odkryć już na miejscu.
Z uwagi na naturalne bogactwo warto zaplanować tutaj jesienną wycieczkę, będzie to zdecydowanie niesamowicie kolorowy czas. Beskid Niski to idealne miejsce na spędzenie aktywnego i bogatego we wspaniałe doświadczenia urlopowego tygodnia!
